Z leczeniem przetok odbytniczych związanych jest wiele mitów i opinii krążących wśród chorych, a także wśród lekarzy nie zajmujących się na co dzień leczeniem przetok. Niektóre z nich uzasadnione są historycznie i sięgają nawet XIX i XX wieku.
Opinie te dotyczą zarówno stosowanych metod leczenia, powikłań, czy nawrotów choroby.
Najczęściej spotyka się przekonanie, że najlepszą i najbezpieczniejszą metodą leczenia przetoki odbytu jest tzw. sposób Hippokratesa. Należy powiedzieć, że jest to tylko je... (zobacz więcej)dna z metod leczenia przetok, i jak można zorientować się po nazwie, bardzo stara. Znajduje ona także dziś zastosowanie w leczeniu chirurgicznym przetok, ale tylko w nielicznych, szczególnych przypadkach.
Kolejna opinia dotyczy możliwego uszkodzenia zwieraczy odbytu i związanego z tym nietrzymania gazów i kału. Jest to oczywiście powikłanie, które należy brać pod uwagę, jednak przy zastosowaniu odpowiednich do typu przetoki metod operacyjnych oraz doświadczeniu chirurga, powikłanie to występuje bardzo rzadko.
Na wstępie należy podkreślić, że najlepsze efekty operacyjnego leczenia przetok uzyskuje się stosując metody najprostsze i to one powinny być preferowane. Do metod tych zalicza się: wycięcie przetoki, rozcięcie i marsupializację.
-
Rozcięcie przetoki (fistulotomia): polega na nacięciu skóry i przedniej ściany przetoki, niekiedy połączone z wyłyżeczkowaniem wnętrza przetoki. Ranę po zabiegu pozostawia się otwartą i goi się ona zwykle w okresie 3-4 tygodni. Ten rodzaj leczenia wiąże się z możliwością wystąpienia nietrzymania stolca (w zależności od doświadczenia chirurga i lokalizacji przetoki) od 4,5% do 12,5% oraz z nawrotami (1,2% – 12,8%).
Wycięcie przetoki (fistulektomia): polega na wycięcia w całości całego kanału przetoki. Także w tym przypadku ranę pozostawia się otwartą do zagojenia w okresie kilku tygodni. Częstość występowania nietrzymania oceniana jest na 14,3%, a możliwość nawrotu 9,3%.
Marsupializacja: jest bardzo podobna do rozcięcia przetoki, z tą różnicą, że brzegi rany i ściany przetoki są łączone szwami tak, aby rana pooperacyjna była mniejsza i mogła szybciej się zagoić. Nietrzymanie stolca może wystąpić u około 6% chorych, natomiast nawroty u około 4,5%.
Założenie setonu lub szwu wokół zwieraczy - metoda Hippokratesa: metoda ta wskazana jest w przypadku wysokich przetok przezzwieraczowych oraz nadzwieraczowych. Czyli wtedy, gdy chirurg operujący, na podstawie transrektalnego USG lub badania MRI ocenia, że zastosowanie metod przedstawionych powyżej wiązałoby się z koniecznością przecięcia więcej niż 2/3 długości zwieracza zewnętrznego odbytu. Operacja polega na nacięciu skóry i anodermy oraz założeniu nitki lub elastycznego drenu, który jest później co 2 tygodnie zaciskany. Leczenie takie trwa zwykle 2-3 miesiące, a jego celem jest stopniowe przecinanie zwieracza zewnętrznego odbytu tak, aby tworząca się powoli blizna zapobiegała powstawaniu nietrzymania stolca. Ta metoda leczenia wiąże się z możliwością wystąpienia po leczeniu nietrzymania kału u około 12,5% chorych i nawrotu przetoki u 6,2%.
LIFT – wysokie, międzyzwieraczowe przecięcie i podwiązanie kanału przetoki: jest jedną z najnowszych metod operacyjnych, po raz pierwszy opisaną w 2007 roku. Operacja ta stosowana jest do leczenia przetok przezzwieraczowych, czyli jest alternatywą dla uciążliwej dla chorych metody Hippokratesa. Zabieg polega na wypreparowaniu, podwiązaniu i przecięciu kanału przetoki w tzw. przestrzeni międzyzwieraczowej, czyli w tkankach pomiędzy zwieraczem wewnętrznym i zewnętrznym odbytu. Otwór zewnętrzny przetoki poszerza się i pozostawia do samoistnego zagojenia. Operacja ta nie powoduje uszkodzenia zwieraczy odbytu, a tym samym nietrzymania stolca, natomiast możliwość nawrotu, w zależności od ośrodka, wynosi od 4% do 25%.
Metody alternatywne
Jak można wywnioskować z powyższego opisu nie ma jednej, uniwersalnej metody leczenia przetok. Istnieje wiele metod alternatywnych, z których należy wymienić:
klejenie kanału przetoki klejami tkankowymi
endoskopowe oczyszczenie i koagulację kanału przetoki- metoda ta polega na wprowadzeniu do przetoki przez otwór zewnętrzny kilkumilimetrowego endoskopu, „oczyszczeniu” wnętrza kanału przetoki szczoteczkami i zamknięcie go elektrokoagulacją ścian.
Wszystkie metody alternatywne pozostawiają zwieracze odbytu nienaruszone, nie są jednak szerzej stosowane, ponieważ liczba nawrotów po tego typu leczeniu może sięgać do 60%.
Podsumowując, należy podkreślić, że skuteczne i bezpieczne leczenie przetok odbytu wymaga precyzyjnego ustalenia przebiegu kanału przetoki przed operacją (na podstawie USG transrektalnego lub MRI) oraz na wyborze metody leczenia indywidualnie dobranej do każdego chorego. (zobacz mniej)
