Szczelina odbytu

Szczelina odbytu to niewielkie podłużne pęknięcie skóry i błony śluzowej (rana) kanału odbytu z odsłonięciem położonego pod skórą wewnętrznego zwieracza odbytu, który na skutek drażnienia pozostaje w ciągłym, zwiększonym napięciu utrudniając dodatkowo gojenie się zmiany. 

Nie wiadomo dokładnie dlaczego niektóre pęknięcia w kanale odbytu nie goją się, w wyniku czego tworzy się szczelina odbytu. Jeśli szczelina długo się nie goi, na jej końcach wytwarzają się tak zwane fałdy wartownicze – które mogą być widoczne w odbycie, sprawiając wrażenie guzka.

Szczelina odbytu może powstawać samoistnie, bez uchwytnej przyczyny ale może też być objawem innej toczącej się choroby. Mówimy wtedy, że jest objawem wtórnym. Najczęściej wtórne szczeliny towarzyszą chorobie Leśniowskiego-Crohna, mogą też występować w gruźlicy odbytu oraz w raku odbytu.

Szczelina odbytu to bardzo częsta przyczyna wizyty u proktologa.

Leczenie szczeliny odbytu polega na stosowaniu leków i innych metod prowadzących do redukcji bólu i zmniejszenia napięcia wewnętrznego zwieracza odbytu. Przy niewielkim zaawansowaniu szczeliny wystarczające mogą być maści przepisane przez lekarza proktologa, dieta zmniejszająca ryzyko zaparć czy ciepłe nasiadówki.

W drugiej kolejności stosowane są metody zabiegowe – pierwszą, małoinwazyjną, a skuteczną metodą leczenia szczeliny odbytu jest wstrzyknięcie do zwieracza Botoxu. Leku znanego z tego, że jest stosowany w korygowaniu zmarszczek. Botox na kilka tygodni zmniejsza napięcie zwieracza odbytu, umożliwia zwiększenie przepływu krwi przez szczelinę i ostatecznie prowadzi do wyleczenia.

Jeśli metodami nieinwazyjnymi nie udaje się uzyskać wygojenia, stosujemy różne metody chirurgiczne – boczne nacięcie wewnętrznego zwieracza odbytu nożem elektrycznym lub laserem CO2 lub zamknięcie szczeliny przesuniętym płatem anodermy. Metody te jednak wiążą się z możliwymi powikłaniami.

By zapobiegać nawrotom warto dbać o higienę odbytu, nie dopuszczać do zaparć i unikać nadmiernego parcia.